Padaczka

Każdy napad padaczkowy składa się z 3 faz:

Faza 1

Jest to tzw. faza zwiastująca, zwana również aurą, która trwa od kilku minut do kilku godzin. Cechą charakterystyczną tej fazy jest wyraźna zmiana w zachowaniu psa. Staje się on niespokojny, pobudzony, chodzi w kółko lub nerwowo, bez celu, biega po pokoju. Czasem szuka oparcia we właścicielu, czasem jakby od niego ucieka i woli się schować w najbardziej niedostępne, ciemne miejsce. Tej fazie towarzyszy czasami nadmierne ślinienie się i oblizywanie. Nasilenie tych objawów bywa bardzo różne, Bywają tak silne, że dla właściciela nie ulega wątpliwości, że z psem dzieje się coś złego, bywają tak nikłe, że domownicy mogą ich wcale nie zauważyć.

Faza 2

Jest tzw. faza właściwa. Występuje bezpośrednio po fazie zwiastującej a jej przebieg zależy od tego, z jakim rodzajem ataku padaczkowego mamy do czynienia.

W tej fazie wyróżniamy dwa rodzaje ataków padaczkowych:

1. mały atak padaczkowy - tzw. petit mal
Nazywany jest inaczej atakiem bezdrgawkowym. Trwa krótko, ma tak lekki przebieg, że czasem może przejść niezauważony. Objawy są różne: drgania mięśni twarzy i kończyn, pies wykonuje kłapnięcia przypominające łapanie muchy, sprawia wrażenie nieobecnego, czasem na moment traci świadomość i nie reaguje na otoczenie. Jest jednak cały czas przytomny, nie występują drgawki padaczkowe, a po chwili pies wraca do rzeczywistości i zachowuje się całkiem normalnie.

2. duży atak padaczkowy - tzw. grand mal
Jest to atak, który wiąże się zawsze z wystąpieniem silnych drgawek. Pies nagle traci przytomność, nie reaguje na bodźce zewnętrzne, nie widzi ani nie słyszy właściciela. Przewraca się na bok z głową odchyloną do tyłu, wydaje dziwne dźwięki, przebiera bez przerwy łapami, konwulsyjnie porusza szczękami, czemu towarzyszy obfite ślinienie. Jednocześnie pojawiają się silne, gwałtowne skurcze wszystkich mięśni. Blade śluzówki są objawem niedotlenienie organizmu. Atak trwa od kilku sekund do kilku a nawet kilkunastu minut.

W tej fazie pies może wpaść w tzw. stan padaczkowy. Jest to stan, w którym mamy do czynienia z powtarzającymi się w krótkich odstępach czasu, następującymi po sobie atakami padaczkowymi typu grand mal. Mamy w tej sytuacji do czynienia z poważnym zagrożeniem dla życia zwierzęcia i możemy je stracić, jeśli nie otrzyma natychmiastowej pomocy lekarskiej.

Faza 3

Jest to tzw. faza końcowa. Przebieg tej fazy i czas jej trwania zależy bezpośrednio od stopnia nasilenia ataku, jaki miał miejsce w fazie drugiej. Jeśli mieliśmy do czynienia z atakiem typu „petit mal” faza trzecia jest praktycznie niezauważalna. Pies, który przeszedł atak typu „grand mal” do normalności wraca znacznie dłużej - od kilku godzin do kilku dni. Po ustaniu drgawek następuje okres hałaśliwego oddechu, pies powoli odzyskuje przytomność, ma jednak kłopoty ze wstaniem i utrzymaniem równowagi. Bardzo często dochodzi do niekontrolowanego oddania kału i moczu. Z czasem pies wraca do świadomości, ale na powrót do pełnej formy trzeba czasem kilku dni a nawet tygodni. Zaburzenia nerwowe, które były przyczyna ataku wprawdzie ustępują, jednak sam atak jest tak dużym szokiem dla organizmu, że jego następstwa w postaci zaburzeń układu nerwowego, układu krążenia, niedowładu kończyn i wielu innych mogą utrzymywać się bardzo długo, czasem nawet przez całe życie.

Rodzaje padaczki

Powstaje często pytanie: co jest przyczyną, że zdrowy pies nagle dostaje napadu padaczkowego ? Szukając odpowiedzi stwierdzono, że można wyróżnić dwa rodzaje padaczki:

1. Padaczka pierwotna.
Występuje u psów młodych, u których nigdy przedtem nie stwierdzono żadnych uszkodzeń mózgu. Przyczyną są więc prawdopodobnie wrodzone zaburzenia czynności mózgu. Pierwszy atak pojawia się zazwyczaj w wieku od roku do trzech lat, następne - w trudnym do przewidzenia czasie. Przerwa może trwać kilka tygodni, miesięcy lub nawet lat. Niestety są to ataki typu „grand mal”.

Wiadomo, że padaczka wrodzona ma charakter dziedziczny, choć nie określono czynników genetycznych odpowiedzialnych za jej dziedziczenie. Do szczególnie zagrożonych ras należą beagle, owczarki belgijskie, niemieckie, collie, szpice wilcze, syberian husky, alaskan malamuty, labradory, golden retrievery, jamniki, pudle. Nie znaczy to oczywiście, że wszystkie psy należące do tych ras są zagrożone, oznacza to jednak, że kupując psa jednej z wymienionych ras, warto dowiedzieć się czy wśród jego przodków stwierdzono występowanie tej groźnej choroby. Wszystkie psy i suki, u których stwierdzono padaczkę powinny być wyeliminowane z hodowli.

2. Padaczka wtórna.
Zdarza się, że zaburzenia mózgowe i drgawki nie są spowodowane padaczką. Wynikają one z uszkodzenia fragmentu mózgu w wyniku innych chorób, takich jak: uraz mózgu, nosówka, choroba Rubartha, choroby nowotworowe i niektóre choroby wrodzone, np. wodogłowie. Ataki padaczkowe należące do tej grupy mają najczęściej charakter „petit aml”.

Drgawki niepadaczkowe.
Podkreślić należy, że nie każdy pies, u którego wystąpiły drgawki, jest chory na padaczkę. Zaburzenie czynności mózgu i wystąpienie ataku drgawek może być spowodowane także innymi czynnikami, takimi jak:
- zbyt niski poziom glukozy we krwi psa cierpiącego na cukrzycę,
- obniżony poziom wapnia we krwi suk po porodzie i w okresie karmienia (tężyczka)
- choroby serca, nerek, wątroby
- niedoczynność tarczycy
- zatrucie czekoladą, chemikaliami, lekami
- niedotlenienie
- udar słoneczny

Rozpoznanie i leczenie padaczki

Postawienie diagnozy jest bardzo trudne. Jeden, nawet bardzo silny atak nie jest dowodem, że pies cierpi na padaczkę. Powodów wystąpienia drgawek jest bardzo dużo. Jeśli właściciel pojawi się w gabinecie weterynaryjnym na drugi dzień po ataku, jedyne co może lekarza przybliżyć do postawienia rozpoznania to relacja właściciela z przebiegu ataku. Dlatego trzeba przekazać mu dokładne informacje na temat zachowania psa przed i po ataku, okoliczności poprzedzających atak (np. burza lub wybuch petardy), przebiegu ataku, przebytych lub aktualnie leczonych chorób, przyjmowanych leków i miejsc, w których pies przebywał (możliwość zatrucia). Ważna będzie również informacja, czy któryś z krewnych naszego przyjaciela chorował na padaczkę.

Podawane w leczeniu padaczki leki nie są dla organizmu psa obojętne, dlatego lekarz nie rozpocznie leczenia, zanim nie ustali przyczyny wystąpienia drgawek. W tym celu najprawdopodobniej zleci przeprowadzenie dodatkowych badań w kierunku wykluczenia ewentualnych chorób nerek, wątroby, cukrzycy lub chorób serca. Jeśli okaże się, że pies cierpi na schorzenie, w wyniku którego mogą występować drgawki, mamy do czynienia z padaczką wtórną i wyleczenie tego schorzenia zlikwiduje problem. Jeśli wyniki badań nie odbiegają od normy, a samopoczucie psa jest dobre, jedyne zalecenie, jakie usłyszymy, to obserwować psa i i zgłosić się w przypadku, gdyby nastąpił kolejny atak. Dopiero po kilku poważnych atakach, powtarzających się w krótkich odstępach czasu i upewnieniu się, że ataki nie są wynikiem innej choroby lekarz zdecyduje o rozpoczęciu leczenia.

Padaczka jest chorobą nieuleczalną, kolejne ataki nie pozostają bez śladów, leki stosowane w jej leczeniu powodują skutki uboczne, które często są dla organizmu groźniejsze niż sama choroba. Dlatego też konieczna jest bardzo ścisła współpraca właściciela psa z lekarzem, informowanie go o wszystkich zmianach w zachowaniu psa, po to by mógł na bieżąco, metodą prób i błędów, ustalić minimalną dawkę leku zapewniającą psu dobre samopoczucie. Leczenie trwa przez całe życie psa, raz ustalonego leczenia nie wolno przerywać, bo ataki mogą powrócić.

Ważne: każdego lekarza, do którego trafimy z chorującym na padaczkę psem należy koniecznie poinformować o tym, że pies jest chory i jakie otrzymuje leki. Jest to szczególnie istotne w przypadku, kiedy leczenie wymaga zastosowania narkozy, ponieważ leki stosowane w leczeniu padaczki mają działanie uspokajające i nasenne i trzeba to uwzględnić przy dobieraniu leków usypiających.